W przypadku prawdziwych entuzjastów, nie ma wielu uczuć dorównujących temu, co czują robiąc kolejne okrążenia na torze, na granicy możliwości samochodu. I choć tory wyścigowe były dawniej dostępne tylko dla specjalnie przygotowanych samochodów, obecnie liczne kluby samochodowe i profesjonalne szkoły jazdy umożliwiają swoim kierowcom naukę jazdy wyczynowej zwykłymi samochodami (z relatywnie niewielką liczbą modyfikacji) na tych samych torach, na których ścigają się ich bohaterowie. W rzeczywistości, nie jest niczym dziwnym mieć na koncie więcej godzin na torze (wystarczy codziennie przejechać kilkanaście kilometrów na torze) po zwykłej imprezie klubowej lub szkole nauki jazdy, niż po większości rajdowych weekendów. I, o ile wydaje się oczywiste, że jazda po torze przyczynia się do szybszego zużycia opon, hamulców i zawieszenia, są jeszcze inne, mniej oczywiste, a równie ważne podzespoły, które również szybko się zużywają, na przykład... felgi! Tak, felgi się zużywają lub, jak to mówią, ulegają zmęczeniu.
Ponieważ felgi mają krytyczne znaczenie dla bezpieczeństwa kierowcy, najlepsze teamy wyścigowe sprawdzają je wizualnie na torze, monitorują całkowitą liczbę godzin jazdy i, co jakiś czas, sprawdzają, czy nie pojawiają się na nich pęknięcia. Felga wykazująca jakiekolwiek objawy zmęczenia lub starzenia się zostaje usunięta i wymieniona na nową. W rzeczywistości władze wyścigów Indy Car wymagają od uczestników imprez, aby ich felgi spełniały surowe standardy, gdy są nowe i aby wcześniej używane felgi były odnawiane co 500 mil (800 km).
Niestety, tak rygorystyczne procedury kontroli nie są powszechne wśród wielu kierowców, którzy pojawiają się na torze. Być może dlatego, że felgi nie sprawiają kłopotów i często się o nich nie pamięta! Ale jeżeli będą używane zbyt długo, felgi poddawane wysokim obciążeniom torowym, mogą w końcu zawieść kierowcę.
Jeśli chodzi o zmęczenie felg, to ważne jest, by pamiętać, że jest ono efektem kombinacji częstotliwości i natężenia obciążeń, jakie znoszą felgi. O ile z niewielkimi obciążeniami felgi radzą sobie tysiące razy (cykli), o tyle duże obciążenia przyspieszają proces zmęczenia i liczba powodujących je cykli znacznie maleje. A zatem, cóż takiego dzieje się na torze, co powoduje skrócenie życia felg? Zbadajmy kilka najważniejszych czynników:
Wszystkie felgi zginają się w zakrętach. W normalnej jeździe ulicznej wielkość ugięcia jest minimalna. Jednak ponieważ dzisiejsze legalne opony wyczynowe, zatwierdzone przez DOT, mają niemal takie same parametry jak dawne opony wyścigowe, każdy zakręt, pokonany na granicy możliwości na torze, powoduje znacznie większe ugięcie. Jest to połączenie lepszej przyczepności opon i wynikającego z niej ugięcia, które zużywa felgi szybciej przy jeździe na torze. Nie zapominajmy też o poślizgach, przejazdach przez krawędź toru, wyjazdach poza tor – wszystko to oznacza dodatkowe zużycie felg.
Podczas jazdy torowej felgi często osiągają temperatury niespotykane w zwykłej jeździe, ponieważ pomagają rozproszyć ciepło hamulców. Te stałe cykle zmian - od temperatury otoczenia, po ekstremalnie wysoką - jakie występują na torze, mogą przyspieszyć szybkość zmęczenia felg aluminiowych.
W normalnej jeździe ulicznej felgi są zwykle odkręcane przy rotacji kół [zwykle co 5000 mil (8000 km)] lub wymianie [zwykle co 25000 - 40000 mil (40000 – 65000 km)]. Na torze felgi są zwykle zdejmowane na początku i pod koniec każdego dnia oraz przy każdej naprawie, czy serwisowaniu hamulców lub zawieszenia. Ponadto, opony wyścigowe, zatwierdzone przez DOT, ulegają zużyciu się i są wymieniane znacznie częściej niż normalne opony drogowe. Te dodatkowe sytuacje zakładania opon i montażu kół mogą zwiększyć zmęczenie felg, ponieważ przyspieszają zużycie otworów na śruby i nakrętek/śrub mocujących lub śruby mocujących/piast.
Co mogą więc zrobić kierowcy torowi, aby lepiej dbać o felgi i zmniejszyć ryzyko awarii koła?
Zanim wyjedziesz na tor
Upewnij się, że koła są przykręcone właściwymi śrubami, które są w dobrym stanie. Ponieważ niemal wszystkie dzisiejsze pojazdy mają koła z centralnie umieszczoną piastą, które przenoszą obciążenie pojazdu ze środkowej części koła na piastę samochodu (co pozwala nakrętkom/śrubom mocującym tylko mocować koło do piasty), ważne jest, by felgi torowe były takie same, co pomoże przenosić siły występujące podczas jazdy na torze. Jeżeli akcesoryjna felga wymaga zastosowania pierścieni centrujących przed założeniem na piastę, upewnij się, że są one zamontowane właściwie.
Jeżeli używane są felgi lub śruby, niebędące wyposażeniem oryginalnym pojazdu, ważne jest, aby ich gwint stykał się z gwintem piasty pojazdu na odpowiedniej długości. Dopuszcza się stosowanie większego styku poprzez użycie dłuższych śrub w piastach po sprawdzeniu, że nakrętki mocujące nie opierają się na śrubach. Jednak jeżeli w samochodzie stosowane są śruby mocujące, muszą one być jak najbardziej zbliżone do oryginalnych. Dłuższe śruby mocujące mogą zetknąć się z elementami hamulca lub innych podzespołów w piaście.
Nakrętki/śruby mocujące koła należy zawsze dokręcać stosując wzorzec „gwiazdy”, aż do osiągnięcia właściwej, dla pojazdu, siły dokręcenia.
UWAGA: Jeżeli stosowane są przekładki dystansujące, grubsze niż wysokość piasty, również muszą mieć otwór umieszczony centralnie, aby wspomóc rozprowadzanie sił.
Po zjechaniu z toru
Pod koniec każdego dnia jazdy na torze felgi powinny się ochłodzić, a także powinny zostać umyte z przodu i z tyłu, i sprawdzone pod kątem maleńkich pęknięć, wgnieceń i braków. Po odkryciu pierwszego znaku pęknięcia (niezależnie od miejsca i rozmiaru) lub objawów skrzywienia felgi, należy wycofać ją z użycia i zastąpić dobrą felgą.
Zawsze po założeniu nowych opon, należy sprawdzić, czy każda felga jest okrągła i prosta. Jeżeli okaże się skrzywiona, należy wycofać ją z użycia i zastąpić dobrą felgą.
Jeżeli felga jest używana od dłuższego czasu, można przeprowadzić pomiędzy sezonami profesjonalne badanie na obecność pęknięć, zanim podejmiemy decyzję o używaniu felgi w kolejnym sezonie.
Felgi to krytyczny element samochodu. Jednak, ponieważ wolno się zużywają, okresowe badania wykrywają objawy zmęczenia i zużycia (maleńkie pęknięcia na ramionach felgi lub w pobliżu otworów na śruby) na długo zanim staną się one poważnym problemem. Jeśli jednak je przeoczymy, pojawi się pęknięcie, które skoncentruje na sobie obciążenia i będzie się powiększać aż do uszkodzenia felgi.
Warto też pamiętać, że jazda na torze i/lub uczestnictwo w wyścigach unieważnia gwarancję producenta na felgi do zwykłej jazdy.